Ciężko uwierzyć, ale Boże Narodzenie które nieodzownie kojarzy nam się z zimowym krajobrazem (którego już od kilku lat nam trochę brakuje), choinką i szopką w kościele, na drugiej półkuli obchodzone jest w nieco innym klimacie – nie tylko tym atmosferycznym. Kraje Ameryki Łacińskiej i Południowej to kraje katolickie, więc na pierwszy rzut oka ich tradycje powinny być podobne do naszych europejskich. W rzeczywistości jednak nie dość, że tradycje religijne mieszają się z ludowymi to jeszcze przyjęły się elementy od wielkiego sąsiada z północy.
Każde z miejsc to niezwykle ciekawe zwyczaje a ja wybrałam te NAJ!
NAJ…BARDZIEJ RELIGIJNE
Zaczniemy najpierw od Ameryki Północnej i Meksyku. Tutaj mieszkańcy zanim rozpoczną przygotowania w kuchni czy polowanie na prezenty chcą przygotować się duchowo do Bożego Narodzenia a robią to przez udział w tak zwanych Las Posadas. Jest to cykl dziewięciu spotkań, które zakończą się 24 grudnia, a przybierają formę procesji ze świecami i śpiewami. Symbolizują one podróż Józefa i Maryji szukających schronienia w drodze do Betlejem.
Każdego dnia, z wyjątkiem wigilijnej nocy, kiedy uczestnicy wrócą do domów czekać będzie na nich kolorowa, siedmioramienna gwiazda. Wiecie co przedstawia zdjęcie? Jest to słynna piñata! Kojarzona z urodzinami i dziecinną zabawą w rzeczywistości symbolizuje siedem grzechów głównych oraz wszelkie zło, które musimy pokonać z zasłoniętymi oczami – a więc z ufnością, że nawet przez to co nieznane uda nam się przejść zawierzając wszystko Bogu.
NAJ…ROMANTYCZNIEJSZE
Wieczorem 7 grudnia, przed Świętem Niepokalanego Poczęcia, Kolumbijczycy obchodzą Día de las velitas (Dzień świeczek) a właściwie Noche de las velitas (Noc świeczek). Ustawiają je wówczas na ścieżce prowadzącej do domu, co według tradycji ma oświetlać drogę Maryji, aby ta odwiedziła ich mieszkania. Świeczki zostają zapalone ponownie (aczkolwiek niektórzy całą noc czuwają aby ogień nie zgasł ) kilka dni później w dzień Świętej Łucji – męczennicy z Syrakuz. Zdjęcia z tego wydarzenia, które znalazałam na podróżniczych blogach są przepiękne aczkolwiek myślę, że palenie świec w zimowych, śnieżnym klimacie również wyglądałoby bardzo urokliwie!
zdjęcie pochodzi od lifewelove.com
NAJ…SŁODSZE
Skoro najsłodsza to wiadomo, że chodzi o czekoladę! Nie byle jaką ale gorącą, przyprawioną czekoladę do picia z Chile czyli tzw. Chocolatada. Tradycja, która praktykowana jest w całym kraju, również andyjskich i biedniejszych regionach polega na wspólnym przygotowywaniu domowego napoju oraz słodyczy i rozdawaniu dzieciom w szkołach, kościołach i domach dziecka. W Peru różnica między rodzinami bogatszymi biedniejszymi jest ogromna, a najmniejsze lokalne społeczności w Andach walczą, aby nakarmić i ubrać swoje dzieci. W niektórych miejscach brakuje wody, elektryczności.
Dzieci spotykają się aby wypić czekoladę i zjeść pyszne panetones. Całemu wydarzeniu towarzyszą tańce , rozdawanie prezentów i wspólne gry. A jaki jest przepis na idealną Chocolatada? W każdym domu będzie on trochę inny ale składniki , które będą się powtarzać za każdym razem to kakao i czekolada , cynamon, skondensownane mleko i pomarańczowa skórka.
NAJ…DŁUŻSZE
W Purto Rico powiadają, że mają tylko dwie pory roku: lato i Boże Narodzenie. Obchody, które my zaczynamy w grudniu trwają tam od września. Jeszcze dobrze nie znikną ozdoby halloweenowe a już w kawiarniach pojawiają się lampki i guirlandas. Ozdoby związane są na pewno z konsumpcyjnym podejściem do świąt, ale na tym portoriqueños nie poprzestają. Na tak zwanych parrandas, czyli ulicznych imprezach, można usłyszeć muzyków śpiewających kolędy a wokół kościołów gromadzą się ludzie na Las misas de Aguinaldos (charakterystyczne, bardzo radosne msze święte) i często czuwają do świtu. Pięknym chociaż nieco zapomnianym zwyczajem są tak zwane Las octavitas czyli tradycja odwiedzenia osób, które gościliśmy w świątecznym okresie u nas osiem dni później w ich domach. Momentem kiedy zdejmowane są dekoracje są Las fiestas de la calle de San Sebastian – obchodzone nie tylko w tym konkretnym miejscu, ale w całej zabytkowej części Puerto Rico. Kiedyś bardzo pobożne, dziś straciły trochę religijny wydźwięk na rzecz karnawałowej zabawy, która przyciąga każdego roku ponad trzysta tysięcy osób!
NAJ…BARDZIEJ EMOCJONUJĄCE
Tymczasem dla większości Hiszpanów Święta Bożego Narodzenia zaczynają się 22 grudnia, kiedy to następuje losowanie wygranego numeru w Lotería de Navidad, hiszpańskiej loterii świątecznej. Wydarzenie gromadzi przed telewizorami miliony Hiszpanów, podobno aż 90% społeczeństwa ma nabyty los. Nagroda główna wynosi 4 miliony euro a w sumie pula nagród jest równa 2,31 mld euro (to prawie 10 mld złotych) co czyni ją największą tego typu grą losową na świecie. Nic dziwnego, że budzi tyle emocji! Ja sama żałuję, że do Madrytu dotrę już po wszystkim. Co więcej, jest to jedna z najstarszycj loterii świata bo losowanie odbywa się nieprzerwanie już od 1812 roku.
Ogarnąć zasady loterii a także doliczyć się ile jest nagród nie jest łatwo, bo poza nagrodą główną – Tłuściochem (El Gordo) – mamy kilkadziesiąt pojedynczych nagród tej samej wartości. Losowanie odbywa się w dwóch bębnach wypełnionych drewnianymi kuleczkami, w pierwszym mamy 100.000 kulek od 000000 do 999999 a w drugim 1807 kulek. Na kuponach znajduje się dziesięć pięciocyfrowych numerów, które są drukowane wielokrotnie w tak zwanych seriach. Unikatowy numer pojawi się zatem na kuponie a także na innych seriach. Losy sprzedaje się najczęsciej w dziesiątkach czyli tak zwane décimos, wartość jednego losu to 200 euro, dlatego większość kupuje jedną część wartą 20 euro.
Losowanie ze względu na dużą ilość nagród (nagroda główna, nagroda druga, trzecia, czwarta x2 i piąta x8 a także 1794 piłeczki z nagrodami po 1000 euro czyli La Pedrea. Dzieci ze szkoły San Indefolso wyśpiewujące numerki w relacji na żywo zmieniają się kilka razy a zwyczajowo zwycięzcy przekazują pewną sumę na rzecz szkoły. Loteria de Navidad to również wzruszające spoty reklamowe z hasłem przewodnim El mayor premio es compartirlo (Największą nagrodą jest dzielenie się).
* * *
Która z tych tradycji jest naj w waszej opini? Znacie inne ciekawe zwyczaje świąteczne? Z mojej strony życzę Wam najspokojniejszych, najpiękniejszych i najbardziej rodzinnych Świąt! Widzimy się w 2019! 🙂