Pewnie złapiesz się za głowę i klikniesz w czerwowny guzik przeglądarki, jeśli Ci powiem, że relativos to kolejne zaimki. Jeśli tu jesteś, znasz już być może zaimki osobowe (ja, ty on ona), dopełnienia bliższego i dalszego, a także być może zaimki wskazujące. Dziś bierzemy na warsztat zaimki, które również doskonale sprawdzają się w opisach, czynią zdania i wypowiedzi bardziej pełnymi (explicativas – dodają jakąś informację) i pozwalają nam unikać sztucznych powtórzeń (especificativas – doprecyzowują).
Spójrz na poniższe zdania – narazie po polsku. To właśnie praktyczne przykłady na których opracujemy nasze relativos.
Ten blondyn, który stoi przy barze to brat mojej koleżanki.
Reżyser, którego film zdobył najwięcej nagród podziękował swojej rodzinie bez której nie byłoby go tutaj.
Materiał z którego zrobiona jest ta sukienka będzie się źle prasował.
Moja przyjaciółka, którą zostawił chłopak adoptowała dwa koty.
Spróbuj przetłumaczyć te zdania a następnie przeczytaj wpis do końca i znajdź tłumaczenia.
Po polsku kluczowe jest słowo „który” oraz jego odmiany przez rodzaj (który, która) oraz liczbę (którzy, które), czasem potrzebujemy dodać przyimek (z, do, w,…).
Jedno que – milion znaczeń.
Może oznaczać „co” , „oby”, „że”, a dziś w jeszcze innej odsłonie. Que odniesie się do osób, rzeczy, elementów ożywionych i nieożywionych, do wszystkich rodzajów i liczb, tłumaczymy je na „który, która, którzy, które”. Po polsku mamy więc słowo „który” oraz jego odmiany przez rodzaj (który, która) oraz liczbę (którzy, które) a po hiszpańsku jedno que. Zatem możemy przetłumaczyć nasze zdanie:
El (chico) rubio que está en la barra es hermano de mi amiga.
Inne przykłady z użyciem que:
Los libros que he comprado son muy interesantes. | Książki, które kupiłam są bardzo ciekawe.
El niño que está llorando es mi hijo. | Dziecko, które płacze to mój syn.
El tipo que te esta mirando tiene mal aspecto. | Facet, który na Ciebie patrzy wygląda podejrzanie.
Więcej zdań do rozwiązania znajdziesz w części I ćwiczeń do pobrania.
Jest przyimek? Pamiętaj o rodzajniku!
Do tej pory było łatwiej niż po polsku, prawda? Chodźmy więc krok dalej i wyobraźmy sobie, że musimy dodać przyimek (a, con, de, en,…). Po polsku mamy tak samo. Tu jednak musimy wstawić również rodzajnik określony (la, el, las, los), który w przypadku a+el, de+el musimy połączyć w al i del. Tu jest pierwsza trudność, bo po polsku takich rodzajników nie ma, więc zdanie bez niego brzmi nam całkiem poprawnie, a niestety poprawne nie jest. Co więcej, ten rodzajnik już musi być dopasowany pod względem rodzaju i liczby.
Zerknijmy na kolejne zdanie z naszej początkowej listy:
El material del que está hecho el vestido se planchará fatal.
Inne przykłady:
El chico con el que está hablando Lucy es su hermano. | Chłopak, z którym rozmawia Lucy to jej brat.
Con może oznaczać również sposób: Con el que puedo abrir la botella? | Czym mogę otworzyć butelkę?
La ciudad en la que viven es muy grande. | Miasto, w którym mieszkają jest bardzo duże.
No es el motivo por el que estoy enfadada. | To nie jest powód przez który jestem zła.
Pamiętaj, że nie zawsze obowiązują te same zasady co w języku polskim jeśli chodzi o przyimki!
Mi amiga a la que le dejó su novio adoptó dos gatos. | Moja przyjaciółka, którą zostawił facet adoptowała dwa koty.
Los niños a los que ayudan son huerfános | Dzieci, którym pomaga są sierotami.
El hombre al que vieron en el lugar del crimen | Mężczyzna, którego widziano na miejscu zdarzenia.
Jak widzisz, tutaj często potrzebna jest wiedza jaki czasownik łączy się z jakim przyimkiem. Jakie czasowniki lubią się z przyimkiem de możesz przeczytać tutaj. Sprawdź się i rozwiąż część II z pliku pdf.
A czy może być tak, że jest rodzajnik bez przyimka? Tak! Zobacz na zdania:
- El que venga, lo hará | Ten co przyjdzie zrobi to.
- Llevate todas las que te gustan | Weź wszystkie, które Ci się podobają.
- Bebieron las que quedaban. | Wypili te które zostały
- Están todos, excepto el que perdimos | Są wszyscy poza tym zagubionym.
- Trae también lo que te dio Anabel. | Przynieś też to co dała Ci Anabel.
- Las mujeres son las que tienen menos derechos. | To kobiety są tymi, które mają mniej praw.
To, co tygryski lubią najbardziej
Pamiętajcie, że el que (ten, który) to nie jest to samo co lo que (to, co)
Es lo que me dijo. |To jest to, co mi powiedział.
Es el que me dieron. | To jest ten, który mi dali.
Elije lo que quieras | Wybierz to co chcesz.
W ostatnim zdaniu jak widzisz został użyty tryb subjuntivo, bo mówimy o czymś nieokreślonym.
Que czy cual?
Que możemy zastąpić cual(es). Przy cual niby nie ma obowiązku wstawiania rodzajnika, jeśli mamy przyimki, ale zdecydowanie jest to polecane rozwiązanie. Zobaczymy więc raczej: el cual, la cual, los cuales, las cuales. Cual(es) jest zdecydowanie mniej popularne i zdecydowanie nadużywane przez obcokrajowców mówiących po hiszpańsku.
El cual czy que zawsze potrzebują poprzedzenia o co chodzi wcześniej:
Los libros que he comprado son interesante.
Han llegado los nuevos alumnos, los cuales no estan clasificados.
Cual(es) użyjemy, kiedy wskazujemy na coś, wtedy cual jest lepszą opcją niż que.
Te voy a enseñar la iglesia donde/en la cual nos casamos.
Cual(es) jest też lepszą opcją, jeśli mamy „mniej popularne” przyimki takie jak según, dentro, después de
Estoy escribiendo despues de lo cual salimos.
To jeszcze nie koniec!
Jeśli mówimy o osobach możemy również użyć słowa quien, a więc zdanie o przyjaciółce może brzmieć również:
Mi amiga a quien le dejó su novio adoptó dos gatos.
W przypadku liczby mnogiej: quienes
Quien = el que i mogą one stać bez poprzedzenia w przeciwieństwie do el cual i el que.
El que se pica, ajos come.
To zdanie to przykład przysłowia, które po polsku brzmiałoby „uderz w stół a nożyce się odezwą”.
Z czasownikiem ser nie mamy takiego wyboru, bo tutaj nie możemy powiedzieć quien(es) tylko musimy zostać przy el/los que:
Son ellos los que no tienen razón, por la cual…
Jeśli mówimy o miejscach możemy użyć zaimka donde:
Es un parque donde (=en el que) nos conocimos hace dos años.
El lugar donde (=en el que) vivo es muy tranquilo
A co to jest to cuyo?
Gdy mówimy o przynależności, jak w przypadku autora filmu, użyjemy słowa cuyo – odmienionego przez rodzaj i liczbę: cuyo, cuya, cuyos, cuyas. Dopasowujemy zaimek do rzeczownika, który stoi po nim:
El director cuya pelicula ganó más premios dio gracias a su familia y amigos sin los que no podria estar ahi.
El padre cuyos hijos rompieron la ventana tuvo que pagar.
Nie powiemy ojciec, który dzieci wybiły okno. Po polsku dzieci są ojca więc: którego (ojca), ale po hiszpańsku powiemy: ojciec których dzieci. Trzeba przywyknąć i rozpędu zrobić kilka zadanek, aby się utrwaliło, i możesz zacząć od tych w części V. Pamiętaj również, że między zaimkiem a rzeczownikiem nigdy nie wstawiamy rodzajnika: el padre cuyos los niños.
Zwróć uwagę, że los probombres relativos w przeciwieństwie do pronombres interrogativos (pytające) nie mają akcentów graficznych!
Wyjaśniamy i doprecyzowujemy
We wstępie padły określenia oraciones especificativas i exclamativas. Las oraciones especificativas łączą dwa zdania i pozwalają uniknąć powtórzeń. Jednym słowem, jeśli możemy bez większego problemu złączyć dwa zdania w jedno będzie to.
1. Algunos libros están en la biblioteca municipal 2. Algunos libros son interesantes.
1+2 = Algunos libros que están en la biblioteca municipal son interesantes.
Jeśli rzeczownik jest do odgadnięcia możemy go w ogóle pominąć:Quien ha trabajado en escuela primaria sabe lo dificil que es. ( =algunas personas que han trabajado) – Ci którzy… i możemy się odnieść do nauczycieli, pedagogów, itd.
Este puesto va a recibir el que hable ruso y coreano (=una persona que conozca estas lenguas) – Ten kto, … i może to być kobieta, mężczyzna, ktokolwiek.
Las oraciones explicativas dodają jakąś informację niekoniecznie niezbędną do zrozumienia sensu całej wypowiedzi. W przypadku wypowiedzi pisemnej takie zdania umieścimy między przecinkami, jeśli istnieje taka możliwość.
Su madre, la cual/que/quien trabajo toda su vida, les dejó mucho dinero. ale nie: la que
Han detenido al hombre que (se refiere al acto de robar y no persona) robó el banco..
He leído la nota segun la cual se suspende la reunión
Algunos participantes comenzaron a ser agresivos, lo que obligó a intervenir a la policia.
Podsumowując
Warto znać zaimki względne, aby uczynić wypowiedź bardziej płynną i naturalną. Pozwalają również skracać zdania i wyrażać skomplikowane myśli! Słowami, które pomogą nam dokonać cudów są que, quien, cual i cuyo – czasem należy je odmienić przez rodzaj i osobę, a czasem dodać przysłówek i zaimek. Warto też pamiętać, że czasem mamy więcej niż jedną poprawną opcję: El que = quien – oba te słowa nie potrzebują podmiotu w przeciwieństwie do que i el cual. Jeśli chodzi o słowa odnoszące się do przynależności dostosujemy zawsze do rzeczownika który stoi po!
Pobierz zdania i sprawdź się