Mimo że znaczenie czasowników saber i conocer jest różne, zdarza się, że używamy ich w złym kontekście, warto wiedzieć jak ich używać, bo „wiedzieć” i „znać” to kluczowe czasowniki. Dlaczego je mylimy? W obu przypadkach chodzi o jakąś wiedzę! Dodajemy do tego czasownik poder i sprawa komplikuje się jeszcze bardziej. To właśnie dlatego dedykuje tym trzem słowom oddzielny wpis!
Na samym początku warto wspomnieć o odmianie. Zarówno saber jak i conocer są nieregularne w pierwszej osobie w czasie teraźniejszym (yo sé, yo conozco), w czasie przeszłym pretérito indefinido saber jest całkiem nieregularny (supe, supiste, supo, supimos, supisteis, supieron) a conocer odmienia się regularnie. Czasownik poder zawsze będzie nieregularny (yo puedo – dla czasu teraźniejszego, yo pude – dla przeszłego)
🔸 Czasownik saber dla wiedzy oraz nabytych umiejętności.
Możemy wyrazić informację, którą zapamiętaliśmy, powiedzieć co potrafimy robić np. pływać, rysować, mówić w obcym języku. To ostatnie jest szczególnie podchwytliwe, bo po polsku powiemy „znać język” a nie „umieć, wiedzieć” albo „wiedzieć jak prowadzić auto”.
Saber dla faktów
Kiedy znasz naukowe fakty, ogólne prawdy, wydarzenia, użyjesz czasownika saber
Sabes que ha pasado? – Wiesz co się stało?
Alguien sabe cuántas personas viven en Polonia? – Ktoś wie ile osób mieszka w Polsce?
No sabía que hay tantos tipos de té. – Nie wiedziałam, że jest tyle rodzajów herbaty.
Saber dla informacji
Jeśli mamy informacje o lokalizacji, stanie sytuacji
Sabes si ella tiene el novio? – Wiesz czy ona ma chłopaka?
Sabe dónde puedo encontrar este museo? – Wie Pan gdzie mogę znaleźć to muzeum?
Sí, sé que lo han cancelado. – Tak, wiem że go odwołali
No sé si ha venido ya. – Nie wiem czy już przyszedł
Saber dla umiejętności
Używamy czasownika saber, aby mówić o zdolnościach i umiejętnościach
Odmieniony czasownik + umiejętność lub jakaś dyscyplina
Sé las artes marciales – Znam sztuki walki
Yo no sé nada de matemáticas. – Nie wiem nic z matematyki
Odmieniony czasownik saber + czasownik w bezokoliczniku
Ellos no saben nadar – Oni nie potrafią pływać
Sabéis hacer el flan? – Potrafisz zrobić flan?
➡ Podsumowując: saber to fakty, informacje oraz instrukcje jak coś zrobić
Myślę, że to dobre miejsce, aby wspomnieć o jeszcze jednym ciekawym użyciu czasownika saber! W kontekście kulinarnym oznacza on bowiem „smakować”! A więc „znać jakiś smak”. W zależności od tego jaki dodamy przymiotnik może to być smak dobry, zły, słodki, nijaki: sabe bien, sabe mal, sabe dulce, sabe soso.
🔸 Conocer wskazuje na zapoznanie się z jakimś tematem
To czasownik, który wskazuje na zaznajomienie (bądź nie) z określoną dziedziną oraz znajomość czegoś lub kogoś. Można wiedzieć coś o filmie, kraju, konkretniej osobie. Jeśli chcemy użyć słowa „poznać”, „być zaznajomionym” conocer będzie poprawną opcją
Conocer dla ludzi
❗️Pamiętaj, aby mówiąc o osobie dodać do czasownika „conocer” przyimek „a”:
Conoces a mi amiga? – Znasz moją koleżankę?
Yo conozco a tu amigo – Znam Twojego przyjaciela
Conocer dla miejsc
No conozco Poznań – Nie znam Poznania
Conocí España cuando estuve en Erasmus – Poznałam Hiszpanię kiedy byłam na Erasmusie
Conocemos Varsovia muy bien. – Znamy Warszawę bardzo dobrze
Conocer dla rzeczy
No conozco esa tecnología, no la he probado. – Nie znam tej technologii, nie próbowałem jej.
Conozco un libro que tal vez te interese – Znam książkę, która może Cię zaciekawi
➡ Podsumowując: conocer to znajomość ludzi, miejsc, rzeczy
Do tej pory mam nadzieję wszystko jasne, bo chcę wspomnieć o małej luce w której możemy swobodnie wybrać między conocer i saber, a ta kategoria to myśli abstrakcyjne. Różnica jest tak drobna, że swobodnie możemy użyć obu słów.
Los astólogos conocen los secretos del universo = Los astrólogos saben los secretos del universo.
🔸 Czasownik poder czyli obecne okoliczności
Czasownik „poder” oznacza „móc”, „być w stanie coś zrobić”. To drugie tłumaczenie bardzo ułatwi nam sprawę w dzisiejszym temacie.
Wyobraźmy sobie sytuację, że jesteśmy na domówce i trzeba odwieść do domu kogoś kto nie czuje się najlepiej. Pada pytanie: Czy ktoś prowadzi auto? Alguien sabe conducir? Osób z prawem jazdy jest pewnie sporo, jednak pytanie, które powinniśmy zadać to: Kto może prowadzić auto? Quien puede conducir el coche? Kto przyjechał swoim samochodem, kto nie pił alkoholu?
O ile więc naszą wiedzę i umiejętności wyrazimy saber o tyle sytuacja obecna, okoliczności to zadanie dla czasownika „móc”:
Sé tocar el piano, pero ahora tengo la mano rota y no puedo. – Umiem grać na pianinie, ale teraz nie mogę bo mam złamaną rękę
Saben conducir el coche, sin embargo, no pueden porque han bebido alcohol. – Potrafią prowadzić, jednak nie mogą bo pili alkohol.
Sabe preparar el flan pero no puede porque no tiene todos los ingedientes. – Potrafi przygotować flan, ale nie może bo nie ma wszystkich składników.
🔸 Mieć coś w małym paluszku
Wspomniane czasowniki to jedna z możliwości, aby opowiedzieć o swoich wadach i zaletach, ale możesz również pójść krok dalej i użyć wyrażeń idiomatycznych!
dársele bien/mal a alguien
Nunca se me daban muy bien las Matemáticas – Nigdy nie byłam dobra z matmy
Poner muchas pegas
El profe de quimica me pone muchas pegas a todo – Nauczyciel od chemii robi mi problemy
Estar pez en algo = No tener ni idea de algo
No lo voy a arreglar, estoy pez en electónica, llama al informático – Nie będę tego naprawiać, nie znam się na elektronice, dzwoń po informatyka
Saber algo al dedillo
Sabe a dedillo todos los números de teléfono, pregúntale cual quieras – Zna na pamięć/Ma w małym palcu wszystkie numery telefonów, spytaj go o który chcesz
Saber algo a memoria
Desde que es madre sabe a memoria todos los cuentos de Brzechwa – Od kiedy jest mamą zna na pamięć wszystkie bajki Brzechwy.
A rajatabla
La profe de Biología solía preguntarme a rajatabla de la anatomía – Nauczycielka biologii zwykła dokładnie, szczegółowo przepytywać mnie z anatomii.
No saber ni cartilla
Hace unos años si que hacía algunos calculos pero ahora no sabría ni cartilla – Kilka lat temu robiłam jakieś obliczenia, ale teraz nie znałabym podstaw.
Saber dónde aprieta el zapato (dosłownie: wiedzieć gdzie uciska but)
Lo más importante es que uno sepa dónde aprieta el zapato y trabaje con sus defectos – Najważniejsze to zdawać sobie sprawę ze swoich wad i pracować nad nimi.
Dajcie znać w komentarzu co potraficie, znacie i możecie robić a co sprawia wam trudności! Pochwalcie się swoimi sukcesami! 🙂